Cá trạng nguyên là gì? Các nghiên cứu khoa học liên quan

Cá trạng nguyên, tên khoa học Synchiropus splendidus, là loài cá biển thuộc họ Callionymidae, nổi bật với màu sắc rực rỡ và lớp da không vảy đặc trưng. Chúng sống tại các rạn san hô vùng Tây Thái Bình Dương, thường được nuôi làm cá cảnh và có vai trò quan trọng trong nghiên cứu sinh học biển và bảo tồn đa dạng sinh học.

 

Định nghĩa và phân loại học

Cá trạng nguyên, tên khoa học Synchiropus splendidus, là một loài cá biển thuộc họ Callionymidae. Loài này nổi tiếng với màu sắc sặc sỡ như áo mũ của trạng nguyên xưa, thường được gọi trong tiếng Anh là Mandarinfish hoặc Mandarin dragonet.

Chúng được biết đến như một trong những loài cá có màu sắc đẹp nhất thế giới và thường được nuôi trong các bể thủy sinh nước mặn nhờ vào vẻ ngoài nổi bật và hành vi bơi lội duyên dáng.

Phân loại học:

  • Ngành: Chordata
  • Lớp: Actinopterygii
  • Bộ: Syngnathiformes
  • Họ: Callionymidae
  • Chi: Synchiropus
  • Loài: Synchiropus splendidus (Herre, 1927)

Đặc điểm hình thái và nhận diện

Cá trưởng thành thường dài khoảng 6–8 cm, thân thon dài, có vây lưng cao và trải rộng như cánh. Màu nền da chủ yếu là xanh dương ngọc sáng, điểm các hoa văn màu cam, vàng và xanh lá cây.

Da cá trạng nguyên không có vảy – một đặc điểm đặc biệt trong nhóm cá rạn san hô – và được bao phủ bởi lớp chất nhầy độc đáo có khả năng kháng vi khuẩn và ký sinh trùng, giúp chúng tự bảo vệ khỏi môi trường biển đầy rủi ro.

Phân bố và môi trường sống

Loài này phân bố rộng rãi tại các rạn san hô vùng Tây Thái Bình Dương, bao gồm Philippines, Indonesia, Papua New Guinea, Australia và một số đảo thuộc Micronesia. Môi trường sống chủ yếu là rạn san hô nông (1–20 mét).

Chúng ưa thích các khu vực có đá vụn, hốc san hô nhỏ và lớp cát mềm, nơi có thể lẩn trốn nhanh chóng nếu bị đe dọa. Chúng sống gần đáy và thường xuất hiện đơn lẻ hoặc theo cặp, đặc biệt là vào lúc hoàng hôn khi chuẩn bị giao phối.

Tập tính sinh học và hành vi

Cá trạng nguyên có tập tính sống về đêm, thường ẩn mình vào ban ngày và hoạt động mạnh vào chiều tối. Chúng bơi chậm, lành tính và có hành vi giao phối điển hình bằng cách nhảy cao khỏi đáy biển thành từng cặp để phóng thích trứng và tinh trùng vào cột nước.

Thức ăn chủ yếu là động vật không xương sống nhỏ như amphipod, copepod và trứng giáp xác – được săn bằng cách nhặt từng con từ đáy biển. Cá hiếm khi ăn thức ăn khô, do đó khó nuôi trong điều kiện nuôi nhốt nếu không tạo sinh cảnh tự nhiên phù hợp.

Màu sắc và chức năng sinh học

Sự rực rỡ của màu sắc không chỉ có vai trò thu hút bạn tình mà còn giúp cá trạng nguyên cảnh báo kẻ thù rằng chúng không dễ ăn. Màu sắc này đến từ các tế bào sắc tố đặc biệt gọi là chromatophore – hiếm thấy ở loài cá khác.

Lớp chất nhầy phủ ngoài cơ thể chứa các hợp chất kháng sinh tự nhiên có vai trò như “lớp giáp sinh học”. Đây là một trong số ít loài cá không có vảy nhưng vẫn chống chịu tốt trước vi khuẩn và ký sinh.

Ý nghĩa trong sinh học biển và nuôi cảnh

Với màu sắc bắt mắt và kích thước nhỏ gọn, Synchiropus splendidus là một trong những loài cá cảnh biển được ưa chuộng nhất. Tuy nhiên, để nuôi thành công cần môi trường bể ổn định, giàu vi sinh vật và có hệ vi sinh cân bằng.

Loài cá này đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu sắc tố và chất nhầy sinh học, giúp hiểu rõ hơn về cơ chế phòng vệ phi vảy ở sinh vật biển.

Khả năng sinh sản và chu kỳ sống

Cá trạng nguyên đạt độ trưởng thành sinh dục sau khoảng 6 tháng. Chúng giao phối vào cuối ngày, thực hiện “điệu nhảy giao phối” rất đặc trưng để đồng thời phóng trứng và tinh trùng lên cột nước.

Trứng trôi nổi và nở sau khoảng 12 giờ. Cá con trải qua giai đoạn ấu trùng phù du trước khi định cư tại đáy và phát triển thành cá non. Quá trình sinh trưởng cần môi trường ổn định và giàu sinh vật phù du.

Đe dọa và tình trạng bảo tồn

Mặc dù chưa được xếp hạng nguy cấp toàn cầu, cá trạng nguyên đang chịu áp lực từ ngành buôn bán cá cảnh và mất sinh cảnh rạn san hô. Việc khai thác tự nhiên không kiểm soát có thể gây suy giảm quần thể địa phương.

Nỗ lực nhân giống trong môi trường nuôi đang được tiến hành ở nhiều nước nhằm giảm áp lực lên quần thể tự nhiên và nâng cao tính bền vững của ngành cá cảnh biển.

Tài liệu tham khảo

  1. FishBase. Synchiropus splendidus. https://www.fishbase.se/summary/4482
  2. National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Coral reef fish biodiversity and behavior.
  3. Foster SJ, Vincent ACJ. (2004). Life history and reproductive biology of marine ornamental fishes. Reviews in Fish Biology and Fisheries.
  4. Reef Builders. Breeding the mandarin dragonet in captivity. reefbuilders.com
  5. National Geographic. Mandarinfish facts. nationalgeographic.com

Các bài báo, nghiên cứu, công bố khoa học về chủ đề cá trạng nguyên:

Nguyên nhân gây bệnh đốm trắng, một bệnh gây chết của san hô nhánh Eo Caribê, Acropora palmata Dịch bởi AI
Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America - Tập 99 Số 13 - Trang 8725-8730 - 2002
Quần thể san hô nhánh Eo Caribê sống ở khu vực nước cạn, Acropora palmata , đang bị tiêu diệt bởi bệnh đốm trắng, với mức độ mất đi lớp phủ sống ở vùng Florida Keys thường vượt quá 70%. Tốc độ mất mô diễn ra nhanh chóng, trung bình đạt 2,5 cm 2 mỗi ngày −1... hiện toàn bộ
#san hô nhánh Eo Caribê #bệnh đốm trắng #<i>Acropora palmata</i> #<i>Serratia marcescens</i> #Florida #vi khuẩn đường ruột #động vật không xương sống biển #dịch bệnh san hô #lây nhiễm.
Các yếu tố xác định tình trạng loãng xương ở bệnh nhân nam mắc bệnh sỏi thận có chứng tăng canxi niệu nguyên phát Dịch bởi AI
Clinical journal of the American Society of Nephrology : CJASN - Tập 6 Số 5 - Trang 1149-1154 - 2011
Tóm tắt Đặt vấn đề và mục tiêu Chứng giảm khoáng xương thường gặp ở những người mắc bệnh sỏi thận có tăng canxi niệu. Mặc dù mối liên hệ bệnh lý này đã được công nhận trong nhiều thập kỷ, nhưng các cơ chế và yếu tố nguy cơ liên quan đến tình trạng loãng xương ở nhóm đối tượng này vẫn còn chưa đượ...... hiện toàn bộ
Đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ của các khối u mỡ ở tá tràng: một nguyên nhân gây tắc nghẽn ruột hiếm gặp Dịch bởi AI
Springer Science and Business Media LLC - Tập 30 - Trang 676-679 - 2012
Một người đàn ông 65 tuổi được thăm khám vì nôn và đau thượng vị. Bệnh nhân đã trải qua nội soi tiêu hóa trên và siêu âm nội soi, phát hiện có nhiều tổn thương polypoid tại các phần D1 và D2 của tá tràng, gây tắc gần như hoàn toàn lòng tá tràng. Trên hình ảnh cộng hưởng từ có cường độ cao trên ảnh T1 và cường độ trung bình trên ảnh T2, với sự suy giảm tín hiệu trên ảnh T1 và T2 bị ức chế mỡ, phù h...... hiện toàn bộ
#đặc điểm cộng hưởng từ #u mỡ tá tràng #tắc nghẽn ruột #tổn thương polypoid #nội soi tiêu hóa
Nghiên cứu, đề xuất các giải pháp công nghệ và kỹ thuật nâng cao hệ số thu hồi dầu giai đoạn cuối đối tượng móng mỏ Bạch Hổ Kỳ II: Đánh giá hiệu quả của giải pháp duy trì áp suất vỉa, thực trạng khai thác của từng khu vực, tồn tại và nguyên nhân
Tạp chí Dầu khí - Tập 7 - Trang 18-34 - 2018
Trữ lượng dầu tầng móng Bạch Hổ thuộc nhóm cực lớn. Sau hơn 30 năm khai thác, đến nay trữ lượng thu hồi còn lại có khả năng khai thác của mỏ Bạch Hổ đang tồn tại trong: (i) các khe nứt, hang hốc chưa khai thác ở phần nóc của thân dầu; (ii) hệ thống khe nứt lớn (macro) thuộc phần giữa của thân dầu (dầu dư bão hòa - saturated oil residues chưa quét đẩy hết); (iii) đới vi nứt nẻ và nứt nẻ 1 chiều khô...... hiện toàn bộ
#Improvement of oil recovery factor #geological structure #basement #reservoir pressure #Central dome #Northeast dome #Southern dome #North dome #Bach Ho field
Thực trạng công tác chăm sóc điều dưỡng cho người bệnh tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG - Tập 1 Số 4 - Trang 115-123 - 2018
Mục tiêu: Đánh giá nhu cầu chăm sóc của người bệnh và đáp ứng của điều dưỡng đối với các nhu cầu chăm sóc đó tại các khoa lâm sàng. Đánh giá nhận thức và khả năng thực hiện nhiệm vụ chăm sóc người bệnh của điều dưỡng tại các khoa lâm sàng.Xác định các yếu tố tác động tới hoạt động chăm sóc người bệnh của điều dưỡng và đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường cáchoạt động chăm sóc và chất lượng chăm só...... hiện toàn bộ
#Chăm sóc điều dưỡng #người bệnh
TÌNH TRẠNG DINH DƯỠNG CỦA BỆNH NHÂN UNG THƯ ĐƯỜNG TIÊU HÓA SAU PHẪU THUẬT TẠI TRUNG TÂM UNG BƯỚU - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 528 Số 2 - 2023
Nghiên cứu mô tả cắt ngang, tiến hành trên 51 bệnh nhân mắc ung thư đường tiêu hóa đã phẫu thuật tại Trung tâm Ung bướu của Bệnh viện trung ương Thái Nguyên với mục tiêu mô tả tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư đường tiêu hóa sau phẫu thuật tại Trung tâm Ung bướu bệnh viện Trung ương Thái Nguyên năm 2022 và phân tích một số yếu tố liên quan. Phương pháp đánh giá tình trạng dinh dưỡng ngườ...... hiện toàn bộ
#suy dinh dưỡng #ung thư tiêu hóa sau phẫu thuật #PG-SGA.
TÌNH TRẠNG KHÁNG KHÁNG SINH CỦA MỘT SỐ CĂN NGUYÊN VI KHUẨN GÂY NHIỄM KHUẨN HUYẾT TẠI TRUNG TÂM BỆNH NHIỆT ĐỚI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ ĐA KHOA NGHỆ AN
Tạp chí Truyền nhiễm Việt Nam - Tập 3 Số 39 - Trang 86-92 - 2022
Mục tiêu: Xác định tỷ lệ và tính kháng kháng sinh của một số vi khuẩn gây nhiễm khuẩn huyết thường gặp tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu quan sát 229 bệnh nhân điều trị nội trú tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An từ tháng 01/2020 đến tháng 04/2022 với chẩn đoán xác định nhiễm khuẩn huyết. Kết quả: Tuổ...... hiện toàn bộ
#nhiễm khuẩn huyết #đề kháng kháng sinh #E. coli #S.aureus #K.pneumoniae
THỰC TRẠNG THỪA CÂN BÉO PHÌ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở HỌC SINH HAI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN
Tạp chí Dinh dưỡng và Thực phẩm - Tập 13 Số 1 - 2017
Trong những năm gần đây, tỷ lệ thừa cân, béo phì trẻ em đang có xu hướng gia tăng, việc tìm hiểu thực trạng này ở học sinh và xác định những yếu tố liên quan có vai trò rất quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe của đối tượng này. Mục tiêu: Mô tả thực trạng thừa cân, béo ph&igra...... hiện toàn bộ
#Thừa cân béo phì #học sinh trung học cơ sở #thành phố Thái Nguyên #ăn bữa phụ
TÌNH TRẠNG DINH DƯỠNG CỦA TRẺ DƯỚI 5 TUỔI BỊ TIÊU CHẢY CẤP TẠI TRUNG TÂM NHI KHOA, BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 511 Số 2 - 2022
Mục tiêu: Đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ dưới 5 tuổi bị tiêu chảy cấp tại Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên. Đối tượng: 118 trẻ từ 0 đến 59 tháng tuổi được chẩn đoán tiêu chảy cấp và điều trị tại Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên từ 01/2021 đến 12/2021. Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu mô tả cắt ngang. Kết quả: Phần lớn bệnh nhân tiêu chảy cấp là ở c...... hiện toàn bộ
#Dinh dưỡng #nhẹ cân #thừa cân #tiêu chảy cấp #trẻ em
THỰC TRẠNG VIÊM GAN B CỦA NGƯỜI HIẾN MÁU TÌNH NGUYỆN TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI NĂM 2021
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 516 Số 2 - 2022
Mục tiêu: Nghiên cứu đặc điểm và tỉ lệ nhiễm HBV ở người hiến máu tình nguyện tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Phương pháp: nghiên cứu cắt ngang. Xác định HBsAg bằng test nhanh sắc ký miễn dịch và xét nghiệm miễn dịch tự động dịch hóa phát quang.  Kết quả và kết luận: tỉ lệ nhiễm HBV bằng test nhanh là 2,7% và tỉ lệ tăng thêm 0,4% khi thực hiện bằng miễn dịch hóa phát quang. Độ tuổi nhiễm HBV ...... hiện toàn bộ
#HBV #HBsAg #blood donor
Tổng số: 116   
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 10

Chủ đề khác

#thụ thể nmda

Thụ thể nmda là gì? Các bài nghiên cứu khoa học liên quan

#vkorc1

Vkorc1 là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#phương trình vi phân tuyến tính

Phương trình vi phân tuyến tính là gì? Nghiên cứu liên quan

#carvedilol

Carvedilol là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#phương trình burgers

Phương trình burgers là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học

#proverbs

Proverbs là gì? Các công bố nghiên cứu khoa học về Proverbs

#thơ nôm

Thơ nôm là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học về Thơ nôm

#điều khiển thông minh

Điều khiển thông minh là gì? Nghiên cứu khoa học liên quan

#thiên lệch

Thiên lệch là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#phân loại cảm xúc

Phân loại cảm xúc là gì? Các nghiên cứu khoa học liên quan


Xem thêm